Tükrük Bezi Taşları

TÜKRÜK BEZİ HASTALIKLARI

Ağız kurumasının en önemli sebebi, tükrük bezi iltihaplanmalarıdır.

Ağız kişisel bakımının iyi yapılamaması, diş iltihaplanmaları ve dişeti hastalıkları tükürük bezlerine mikrop yayabilir.

En büyük tükürük bezimiz parotistir. Çocuklukta bulaşıcı hastalık olarak tutulan kabakulak bezidir.

Parotis bezinin iltihaplanması kulak önünde şişlik kızarıklık ve şiddetli ağrıya sebep olabilir.

Hatta yaşlı diyabeti olan immün sistemi zayıflamış hastalarda iltihap abseleşip aşırı bir şişliğe ve ağrıya sebep olabilir.

Bu durumda hastanın yatışı gerekir ve kültür antibiograma göre güçlü antibiotiklerle enfeksiyon bastırılmalıdır.

Tükürük Bezi Taşları:

Sık gelişen tükürük bezi iltihaplanmaları, taşlara yolaçabilir. Enfeksiyon tükürük bezi içinde ve kanallarında böbrek taşlarına benzer taşlar yapar.

Tükürük bezi taşları en sık çene altı submandibuler tükürük bezinde görülür.

İlk şikayet yemek yerken sol veya sağ alt çene altından boyuna doğru bir şişlik oluşur. Ancak yemek sonrası sıvazlanınca şişlik geçer. Daha sonra bu şişliklerin tekrarlaması ödem şişlik ve iltihaplanmalar da yapacağı için geçmez.

Çene altında oluşan şişlik hem kozmetik olarak hem de sağlık yönüyle hastayı rahatsız etmeye başlar.

Taşlar radyolojik filmlerde görülebilir. Ancak yaklaşık % 35-40 oranlarında filimlerde herhangi bir görüntü vermeyebilir.

Teşhiste mutlaka ultrasyon yapılmalıdır. Ancak utrasyonda bile farkedilmeyen 1-3 cm arası taşları kendi polikliniğimde gözlemledim.

Elle muayene tüm radyolojik tanı aletlerine üstündür. İyi bir muayene ile taşın sertliği rahatlıkla hissedilebilir.

Bazı küçük taşlar alt çene tükürük bezi dışarıdan ağız yoluna doğru sıvazlamakla ağız içine düşürülebilir.

Bazen bunlar doktor veya hasta tarafından farkedilir ve dil  altında görülür.

Dil altındaki bu küçük taşlar sıvazlama ve poliklinik şartlarında bir bistürü darbesi ile hekim tarafından çıkarılabilir.

Taş çıkarıldıktan sonra hasta rahatlar, şişlik ve ağrı geçer ancak yeniden taş oluşumu görülebilir.

Tekrarlayan taşlar tükürük bezi içerisinde daha büyük taşların oluşumuna yol açabilir hatta bu taşların büyüklüğü 3-5 cmlere hadar çıkabilir.

Ben de bir ameliyatımda yaklaşık 3cm bir taşı çene altı tükürük bezinden çıkarmıştım.

3-4 mmlik küçük taşlar endoskopik metokla kanal içinden tutularak çıkarılabilir. Kanalların çapı yaklaşık 3mmdir.

3mm den büyük taşların kırmadan kanal içerisinden endoskopik metodla tutularak çıkarılması mümkün değildir.

Zaten bu büyüklükteki taşları sıvazlayarak da düşürmek imkansıdrı. 3-4 mm den büyük taşların ameliyatsız çıkarılabilmesi için mutlaka kırılması gerekir.

3-4 mm den büyük taşlar, tükürük bezi taş kırma aletlerinde kırılarak 3mmden daha küçük çaplara getirilir. Endoskopik aletlerle kolaylıkla çıkarılabilir.

Üç santimetre büyüklüğündeki taşlar bu yöntemle rahatlıkla çıkartılır. Ancak bu yöntem uzun sürebilir.

Önce taşlar kırılacak sonra endoskopla tek tek tutularak çıkartılacak. Ameliyatı da 4 saate kadar uzayabilir.

Ayrıca tükürük bezi içerisinde 3 cm den büyük taşlar olabilir.

Eğer bez içinde kanal ağzına düşmemişse bu taşları endoskopla çıkarmak mümkün değildir. Böyle taşlar için ameliyat gerekir.

Genel anestezi altında yaklaşık 1-2 saatlik bir ameliyatla taşlar çıkarılır.

Bazen taşların büyük olması ve iltihabın bezi iyice tahrip etmesi sebebiyle tükürük bezini de çıkarmak gerekebilir.

Ancak bezin çıkarılmasına ben genel olarak karşıyım. İmkan oldukça bezi kesip atmadan sağlam bırakarak taşları çıkarmaya çalışmalıyız.

Yaklaşık 3,5 cm büyüklüğündeki bir taşı tükürük bezini hiç zedelemeden ve sağlam bırakarak çıkarttım.

Hastanın kontrollerinde tükürük bezinin sağlıklı bir şekilde çalıştığını bizzat gözlemledim.